عواقب ضبط و صداسازی در سینما به روایت یك صدابردار
به گزارش سام فیلم «ضبط و صداسازی گاهی عواقب سخت تری به دنبال خواهد داشت. همچنان كه روبر برسون می گوید: «تصاویر و صداها؛ همچون غریبه هایی هستند كه در یك سفر با هم آشنا می شوند و بعد از آن نمی توانند از هم جدا شوند.»
مجید نجاتی صدابردار و صداگذار سینمای ایران که در کارنامه خود صدابرداری و صداگذاری فیلم های سینمایی «پیرمردها نمی میرند»، «طاق باز» و «پدرم تاج سرم» و فیلم های کوتاه «دابُر»، «تشریح»، «باران آهسته می بارد»، «صراحی»، «بادیه نشین»، «کناره»، «رو یا رو»، «سرلاک»، «منهای یک»، «آتو»، «مونالیزا»، «17 سالگی»، «مکث»، «مولتی فرم»، «اسنایپر»، «یک زن آمد»، «بانی» و «یوشید» را دارد، درباره «جایگاه صدا در سینما» یادداشتی در اختیار خبرگزاری ایسنا قرار داده است که در ادامه می آید:
«همان طور که در زندگی انسان ها در همه ادوار مختلف، وجود وسیله ای کاربردی همانند یخچال به طریقه های مختلف استفاده می شد و لزوم داشت، صدا هم بعد از اختراعش روز به روز مورد اهمیت قرار گرفت و خودش را همانند تصویر به رخ کشید اما امروزه به صورت یک نیاز برای یک فیلم به حساب می آید و جای خالی اش را نمی توان با چیزی پُر کرد. در دهه هشتاد برخی فیلمسازان سینمای کوتاه به صدابرداری فیلم به صورت تخصصی نگاه نمی کردند و بار و مسئولیت سنگینی که این روزها به حساب می آید، بر دوش دوست و رفیق با ابزاری همانند چوب بجای بوم و میکروفن داینامیک گاهی بجای میکروفن استاتیک می انداختند.
همان طور که لزوم برخی وسایل در زندگی امروزی بسیار احساس می شود، «صدا» نیز برای یک فیلم مهمست و نباید دست کم گرفته شود و جزء لاینفک فیلم بشمار می رود و به قولی رفیق جدانشدنی دوربین است. صدای واضح یا به عبارتی صدای صحیح و نِت یک فیلم تاثیری شگرف در ماندگاری در ذهن مخاطب دارد که نمی توان به سادگی از آن غافل شد اما متاسفانه برخی هنوز تصور می کنند اگر فیلمی دیالوگ ندارد یعنی صدابرداری آن مهم نیست. این در شرایطی است که ساخت یکی از باندهای صوتی فیلم با عنوان «ساند افکت» گاهی از نظر زمانی چند برابر زمان فیلمبرداری به طول می انجامد و حتی گاهی هزینه بیشتری را نیز برای فیلم در بر خواهد داشت.
حاشیه صوتی سینما در سال های اخیر همیشه غنی تر، پیچیده تر و تپنده تر شده است. صدا ذهنی است، قابل لمس نیست ولی تصویر قابل لمس است. در مورد سینما همین طور می توان اظهار داشت که تصویر فرافکنده شده و صدا فرافکن است به این مفهوم که صدا معانی و ارزش ها را بر تصویر فرا می افکند. صدا، لحن یک فیلم را نمایان و اتفاقاً به سرعت بازی بد بازیگران را آشکار می کند و اگر یک کارگردان، صدا را سرصحنه جدی نگیرد، ممکنست بعدها در زمان تدوین به مشکل بخورد.
در چندین کمپانی، نظیرکمپانی فاکس، تِری آرگون آلمانی و... این کمپانی برادران وارنر بود که پس از ساخت چند فیلم کوتاه برای آزمایش و ورود صدا به سینما، فیلم بلند خواننده جاز ساخته آلن کِراسلِند را تولید و به دنیا شناساند. با وجود اینکه این فیلم در جهان به نخستین فیلم ناطق (talking film) مشهور است ولی می توان فیلم صد درصد ناطق «روشنایی های نیویورک» ساخته برایان فوی (1928) را در اصل ورود صدا به سینما قلمداد کرد و می توان اشاره نمود که «صدا در سینما» دارای قدمتی 93 ساله است. سینما در تصویر، آبستن و در صدا زاده شد.
ورود صدا به سینما موجب تحول بیان سینمایی شد. صدا سبب شد شیوه بازیگری بازیگران طبیعی تر جلوه کند و از جانب دیگر صدا امکانات داستان گویی در سینما را افزایش داد. فیلمسازان دیگر می توانستند با محدودیت کمتری داستان ها و رمان های بسیاری را به فیلم برگردانند بدون اینکه مجبور باشند از میان نویس (caption)، در لابلای تصاویر بجای حرف های بازیگران استفاده کنند، کاری که در زمان سینمای صامت مرسوم بود. با ورود صدا به سینما، خیلی از بازیگران سینمای صامت به علت نداشتن صدای مناسب، مجبور به کناره گیری از سینما شدند و جای خودرا به بازیگران دیگر دادند و حتی بعضی از بازیگران و فیلمسازان سینمای صامت همچون رنه کلر و چاپلین، اطلاعیه ای را مقابل کاربرد صدا در سینما امضا کردند.
معرفی مکان یا موقعیت جغرافیایی، معرفی زمان یا یک دوره تاریخی، روایتگری (داستان پردازی)، بیان عواطف و احساسات، معرفی یک شخصیت، ایجاد احساساتی چون شادی، غم، آرامش، ترس و اضطراب و تند یا کند کردن ریتم فیلم، همچون برخی کاربردهای صدا در فیلم ها است. هر فیلم دارای سه باند صوتی اصلی است که متشکل از باند دیالوگ (voice یا صدای انسان)، باند افکت های صوتی که شامل صدای افتادن شی روی زمین و یا بستن در خانه و... می شود و باند صوتی آمبیانس که به همه صداهای محیطی که فیلم درآنجا فیلمبرداری می شود، اطلاق می گردد. صدابرداری در سینما به دو نوع همزمان (سرصحنه) و غیرهمزمان یا دوبله انجام می شود. ممکنست فیلمی دیالوگ نداشته باشد اما به این مفهوم نیست که صدا ندارد؛ در واقع دو نوع صدا داریم: فیلم صدادار sound film و فیلم ناطق talking film. این اشتباه سبب شده که همان برخی برای ساخت فیلم خود از دسته نوع اول، صدابردار همراه خود سرصحنه نبرند که به اعتقاد نگارنده ضبط و صداسازی گاهی عواقب سخت تری به دنبال خواهد داشت. همچنان که روبر برسون می گوید: «تصاویر و صداها؛ همچون غریبه هایی هستند که در یک سفر با هم آشنا می شوند و پس ازآن نمی توانند ازهم جدا شوند.»
منبع: سام فیلم
این مطلب سام فیلم را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب