گفت وگوی سام فیلم با ایرج راد درباره امنیت شغلی
سرانجام مشاغل هنری در وزارت كار ثبت می شوند!
به گزارش سام فیلم در روزهایی كه امنیت شغلی خیلی از حرفه ها همچون حرفه های هنری بارها مورد توجه و بحث و گفتگو قرار گرفته، ایرج راد رئیس هیات مدیره خانه تئاتر خبر خوشی برای اهالی فرهنگ و هنر دارد.
بحران كرونا فرصتی شد تا هنرمندان رشته های گوناگون بخصوص تئاتر و سینما كه ماهیت جمعی دارند، بیشتر از پیش خواهان احقاق حقوق قانونی خود شوند. آنان در بیانیه ها و گفتگوهای مختلف بر ضرورت تعریف مشاغل هنری در وزارت كار تاكید كرده اند و كرونا نشان داد مشاغل هنری بدون حقوق قانونی خود تا چه اندازه شكننده هستند اما ایرج راد در گفتگویی مفصل با ایسنا این خبر خوش را داد كه «بعد از سال ها این مورد به نتیجه رسید و به زودی فعالیتهای هنری رسما بعنوان شغل در وزارت كار شناخته می شوند و مسایلی مانند امنیت شغلی، حقوق بیكاری و تشكیل انجمن های صنفی سراسری به انجام می رسد.»
وی در این گفتگو تمام مراحل پیگیری مسئله امنیت شغلی هنرمندان را از آغاز تا بدین جا توضیح داده است.
راد در شروع به پیشینه بحث امنیت شغلی هنرمندان پرداخت و اظهار داشت: مسئله امنیت شغلی هنرمندان سال ها مورد بحث و گفتگو بوده است. وقتی هنر را رسما بعنوان شغل نمی شناختند، طبیعتا امنیت شغلی دیگر معنا و مفهومی پیدا نمی كرد، این در شرایطی است كه از قدیم در وزارت كار كد شغلی برای هنر وجود داشت.
امنیت شغلی در اداره تئاتر سابق
این هنرمند با اشاره به وضعیت شغلی هنرمندان در سال های قبل از انقلاب خاطرنشان كرد: پیش از انقلاب هنر بعنوان شغل شناخته شده بود كما اینكه هنرمندان می توانستند بعنوان هنرمند استخدام شوند و تمام كسانی كه در اداره تئاتر كه مربوط به وزارت فرهنگ و هنر بود، استخدام شده بودند، از راه سازمان استخدامی كشور استخدام می شدند. بدین صورت كه ابتدا قراردادی بودند و بعد به نیروی استخدامی تبدیل می شدند.
او افزود: پس از انقلاب پست ها را ستاره دار كردند. ستاره دار كردن، سیستمی است از نظر استخدامی. به این معنا كه با بازنشسته شدن هر یك از افرادی كه ستاره دار شده بودند، شخص دیگری نمی توانست جایگزین آنان شود در صورتی كه قبلا هر كسی كه بازنشسته می شد، می توانستند به جای او یك نفر دیگر را استخدام كنند. شاید الان فقط سه چهار نفر در اداره تئاتر باقی مانده باشند كه هنوز بازنشسته نشده اند. آنان كه بازنشسته شوند، دیگر كسی جایگزین شان نخواهد شد.
پیگیری های ناكام هنرمندان در برنامه های چهارم و پنجم توسعه
راد با اشاره به پیگیری هایی كه پس از انقلاب اسلامی برای تعریف مشاغل هنری در وزارت كار انجام شده است، اضافه كرد: پس از انقلاب همچنان پیگیر بودیم كه هنر و بخصوص تئاتر از نظر شغلی به رسمیت شناخته شود. با وجود اینكه آئین نامه ای به نام آئین نامه پدیدآورندگان مربوط به سال 1348 وجود داشت كه توسط مجلس شورای ملی زمان گذشته مصوب شده بود و همچنان هم در جای خود برقرار است، ولی این مورد اجرایی نمی شد.
این كارگردان تئاتر درباره موارد مندرج در آئین نامه پدیدآورندگان هنری اظهار داشت: در این آئین نامه تعاریفی درباره رشته های مختلف هنری شده بود و بیشتر برای بیمه هنرمندان استفاده می شد به این معنا كه دارای چه شرایط باشند و با چه سابقه و شرایط كاری، می توانستند بیمه شوند كه این بیمه شامل بازنشستگی، از كار افتادگی و درمانی و بیشتر كمك برای بیمه پایه بود.
راد افزود: بعدها همچنان به دنبال این مسایل بودیم تا در برنامه چهارم توسعه كه امنیت شغلی در آن قرار داده شد ولی متاسفانه پیگیری نشد و به هیچ جا نرسید. در برنامه پنجم توسعه هم باردیگر همین مسئله را آوردند ولی در این برنامه هم هیچ اعتنایی به آن نشد.
طلسمی كه در برنامه ششم شكسته شد
بازیگر نمایش «آقای اشمیت كیه» افزود: همواره قرار بر این بود كه آئین نامه اجرایی این برنامه توسط وزارت ارشاد تدوین و به مجلس ارجاع شود تا در برنامه ششم توسعه، از خانه تئاتر، سینما، موسیقی دعوتی كردند كه ما هم در جلساتی كه برگزار شد، مسایل مختلفی را مطرح كردیم و باردیگر امنیت شغلی، جزو قوانینی عنوان شد كه در برنامه ششم توسعه باید پیگیری و صورت گیرد و دستورالعمل های اجرایی آن از راه ارشاد تدوین شود.
او خاطرنشان كرد: قرار بود این كار در سال اول برنامه ششم صورت گیرد. فروردین ماه هم به مجلس رفت و كلیات آن بعنوان امنیت شغلی تصویب و قرار شد وزارت ارشاد آئین نامه اجرایی اش را تدوین كند ولی آن سال هم انجام نشد و خود من جزو معترضان بودم كه چرا انجام نمی گیرد. گفتند با عوض شدن دو وزیر و مسایلی از این دست، امكان پذیر نبود كه ما هم گفتیم در آن سال امكان پذیر نبود ولی در سال های بعد كه قابل پیگیری بود.
راد با اشاره به تلاشهای بعدی اضافه كرد: در این حوزه مصاحبه های مختلفی شد و از راه خانه تئاتر هم پیگیری كردیم و خوشبختانه مورد توجه قرار گرفت و آقای صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی اعلام نمود از راه صنوف مختلف آئین نامه اجرایی برنامه امنیت شغلی، حقوق ایام بیكاری و انجمن های صنفی مختلف توسط خود صنوف و نمایندگان شان صورت گیرد.
او به برگزاری جلساتی در ایام چهارشنبه برای انجام این امور اشاره نمود و اظهار داشت: این جلسات با حضور نماینده كلیه صنوف شامل خانه تئاتر، موسیقی، سینما بعلاوه نمایندگانی از انجمن هنرهای تجسمی و... در وزارت ارشاد برگزار می شد و من به نماینده تئاتری ها دعوت می شدم. البته در برنامه ششم مبحث امنیت شغلی هنر و رسانه مطرح شده بود و بخش رسانه هم نمایندگانی در آنجا حضور پیدا كردند.
آنچه در جلسات وزارت ارشاد انجام شد
راد با اشاره به حضور نمایندگان 14 صنف در این جلسات، درباره موارد مطرح شده در این جلسه ها توضیح داد: در وهله اول مطالب گوناگون را بررسی كردیم و به دنبال شناخت بیشتر تشكل ها و انجمن های صنفی، قوانین صنفی، قوانین وزارت كار و قوانینی كه در این ارتباط در ارشاد وجود دارد، بودیم. اینها مورد بررسی قرار گرفت و نتیجه آن در چارچوب چكیده ای از مطالب و قوانینی كه توسط متخصصان نوشته شده بود، به دست نمایندگان همه اصناف رسید كه آنرا مطالعه كردند.
كارشناسان حقوقی هم پیوستند
رئیس هیات مدیره خانه تئاتر افزود: حدود شصت جلسه مداوم در وزارت ارشاد برگزار گردید. به اضافه جلسات جانبی كه در آن كارگروه هایی تشكیل شدند و به شكل های تخصصی تر برخی موارد مسایل را بررسی كردند.
او تصریح كرد: در كنار اینها نیازمند بررسی بیشتر قوانین كار بودیم و برای این منظور، از كارشناسان حقوقی وزارت های كار و ارشاد و هم كارشناسان سازمان برنامه و بودجه كمك گرفتیم و متخصصان، وكلا و افراد مختلفی پیوستند و بحث های گوناگونی را مورد نظر قرار دادند.
كدام تشكل صنفی برای هنرمندان مناسب است
راد درباره نتایج این مباحث توضیح داد: به دو شكل خاص رسیدیم. دو نوع انجمن صنفی وجود دارد؛ انجمن صنفی عام و انجمن صنفی خاص مثل نظام پزشكی، نظام مهندسی، كانون وكلا، كانون پرستاران و...
وی در تعریف انجمن صنفی عام اظهار داشت: انجمن صنفی عام شكل دیگری دارد و هیات مدیره و مسئولانش انتخابی هستند و توسط مجمع عمومی انتخاب می شوند و این بیشتر در زمینه قانون كار وجود دارد. یعنی طبق ماده 31 قانون كار كه كارگری و كارفرمایی است، دیدیم این شكل به چیزی كه با وضعیت هنر و هنرمندان سازگاری دارد، نزدیكتر است و طبیعتا به این سمت رفتیم.
بحث پیچیده كارگر و كارفرما
بازیگر نمایش «پلكان» با اشاره به مشاوره های گوناگونی كه در این حوزه با كارشناسان وزارت كار انجام شده است، خاطرنشان كرد: این مسئله بسیار مورد بررسی قرار گرفت كه در شكل هنری كارفرما نداریم. در بعضی موارد كارفرما وجود دارد ولی در بسیاری موارد، خود هنرمند هم كارفرماست و هم كارگر شناخته می شود. كارگر به معنای شكل حقوقی و قانونی. ازاین رو مبحث باید با وضعیت قانون كار تطابق هایی پیدا می كرد كه این راهكارها هم طی جلسات مختلف و گفتگوهای مختلف به نتایجی رسید. حال باید این مورد را از راه وزارت كار پیگیری نماییم تا عملی شود.
راد با اشاره به اینكه بعضی از امور هنرمندان در ارتباط با وزارت ارشاد است، اضافه كرد: كار هنری مسایلی دارد كه با ارشاد هم در ارتباطست. پس بیشتر مسایل صنفی را می توانیم از راه قانون و وزارت كار حل نماییم و تصمیم گرفتیم با هر دو وزارتخانه تعامل داشته باشیم.
و سرانجام مصوبه نهایی هیات دولت
كارگردان نمایش «عیش و نیستی» در ادامه از برگزاری جلساتی با وزیر كار اطلاع داد و اضافه كرد: در این حوزه جلسه ای با وزیر كار ـ آقای شریعتمداری ـ نمایندگان صنوف مختلف، كارشناسانی از وزارت رفاه و كار و تعاون برگزار كردیم و در آنجا مسایل كاملا شكافته شد و مورد موافقت وزیر كار قرار گرفت. ضمن اینكه آقای صالحی وزیر ارشاد هم از قبل در جریان بودند.
او درباره نتایج این جلسات توضیح داد: قرار شد آئین نامه اجرایی این قضیه با حضور كارشناسان و كسانی كه به مسایل حقوقی آشنایی كامل دارند، تدوین و برای امضای دو وزیر فرستاده شود كه بتوانیم مصوبات هیات وزیران را در این حوزه داشته باشیم.
راد از تصویب نهایی این طرح اطلاع داد و اضافه كرد: در جلسه ای در تالار رودكی با حضور هر دو وزیر و نمایندگان انجمن ها، امضا صورت گرفت و به مصوبه هیات وزیران تبدیل شد. به جهت اینكه شكل نهایی و درست تری پیدا كند به دولت فرستاده شد و آنجا هم به تصویب نهایی رسید و حال طبیعتا باید ابلاغ شود. طرحی كه شامل مسئله امنیت شغلی است كه از جهات مختلف بسیار برای ما حایز اهمیت است.
امنیت شغلی چیست؟
مدیر عامل پیشین خانه تئاتر در در تعریف امنیت شغلی اظهار داشت: امنیت شغلی، مصونیت از تعرض های نارواست در دفاع از صنف در مراجع اداری و قضایی. ارتقای كیفیت، اكتشاف و تدوین و استخراج اخلاق حرفه ای، ایجاد روش های مساعدتی در درون صنف.
او تصریح كرد: تشكل های صنفی خود اقدام به فعالیت حرفه ای و كار اجرایی نمی كنند. بلكه مقید به تسهیل فعالیت اعضای صنف است یعنی امكانات كاری برای اعضای صنف به وجود می آورند تا آنان بهتر بتوانند سرمایه های انسانی و مالی خویش را در راه فعالیتهای هنری به كار اندازند و به تناسب میزان سرمایه، تخصص یا نیروی كار از بازدهی، بهره وری، امنیت و ثبات بیشتری برخوردار شوند. علاوه بر اینها، مسایل دیگری مانند مسئله رفاهی، بیمه و... را هم در بر می گیرد.
اما و اگرهای حقوق بیكاری هنرمندان
بازیگر نمایش «باغ شب نمای ما» از «حقوق بیكاری» بعنوان دیگر مبحث مهمی كه پیگیری شده است، اطلاع داد و اظهار داشت: در آئین نامه پدیدآورندگان، موارد دیگر شكل گرفته بود ولی حقوق ایام بیكاری در آن نبود.
وی در توضیح تفاوت ایام بیكاری هنرمندان با دیگر مشاغل اضافه كرد: حقوق ایام بیكاری هنرمندان از جهاتی با قانون كار هماهنگی نداشت چونكه ما كارفرما نداریم و پیوستن به صندوق بیمه بیكاری هم باید طبق قوانینی باشد. این همچون موضوعاتی بود كه خیلی مورد بحث قرار گرفت و بالاخره به این نتیجه رسیدیم بخش هایی كه با قرارداد است كه به شكلی كارفرما دارد، شكل خاص خویش را پیدا می كند اما كارهایی هست كه ساعت كار ندارد. مثلا برای نقاش نمی توان ساعت كاری خاصی در نظر گرفت. ضمن اینكه درآمد او مستمر نیست، یعنی امكان دارد پس از مدتی كسب درآمد كند و دیگر حرفه های هنری هم به همین ترتیب.
راد درباره راهكار حل این مسایل خاطرنشان كرد: دیدیم تنها راهش این است كه برای هنرمندان در درجات مختلف سطح حقوقی به صورت ماهانه و سالانه قائل می شویم كه شخص بتواند زندگی خویش را با آن تأمین كند. این مورد را تدوین كردیم. به این صورت كه مبلغی در نظر گرفته می شود، اگر هنرمند به آن مبلغ رسید كه كارش را انجام داده. هر چقدر از آن كسری داشت، بعنوان حقوق ایام بیكاری در نظر گرفته می شود كه با تایید صنف، ارائه مستندات و راهكارهایی كه در نظر گرفته شده، صورت خواهد گرفت.
كانون سراسری هنرمندان شكل می گیرد
این هنرمند در ادامه از تشكیل انجمن های صنفی همگن بعنوان دیگر مورد مطرح شده در این جلسات یاد كرد و اضافه كرد: انجمن های صنفی همگن امكان دارد از نظر نوع كار با هم متفاوت باشند ولی در تولید مشخص هستند بعنوان مثال در تئاتر، بازیگری، كارگردانی، طراحی صحنه و... متفاوت ولی همگن است. هر پنج انجمن صنفی می توانند به كانون صنفی تبدیل گردد.
او با اشاره به فعالیت 17 انجمن صنفی در خانه تئاتر افزود: زمانی كه این انجمن ها در وزارت كار ثبت شوند ـ كه مقرر است چنین اتفاقی بیفتد ـ مجموع اینها كانون انجمن های صنفی خانه تئاتر را می سازند و این انجمن ها به صورت سراسری در كل ایران فعال می باشند. به این شیوه بعنوان مثال انجمن صنفی بازیگران ایران را خواهیم داشت.
راد تصریح كرد: هیات مدیره این انجمن ها، هیات رییسه و دیگر كسانی كه لازم است حضور داشته باشند، از راه مجمع عمومی انتخاب می شوند. این انتخاب هم البته ساز و كارهای خویش را دارد و آئین نامه های خاص خودش در حال تدوین است. به صورت مثال برای برگزاری مجمع عمومی و انتخابات، لازم است نمایندگان انجمن های صنفی هر یك از شهرها در تهران حضور پیدا كنند چونكه تمام اعضا نمی توانند در یك مكان مشخص جمع شوند.
وی در عین حال متذكر شد: همه اعضای انجمن های صنفی توسط مجمع عمومی انتخاب می شوند اما برای رسیدن به اینجا قرار شد كمیسیونی متشكل از نمایندگان انجمن های مختلف صنفی همراه با دو نماینده از وزارتخانه های كار و ارشاد برای تدوین آئین نامه های اجرایی تشكیل گردد تا این انجمن ها بسرعت بتوانند تشكیل شوند.
راد اظهار داشت: تابحال پنج جلسه این كمیسیون تشكیل شده و امیدواریم هرچه سریعتر بتوانیم این كار را اجرایی نماییم.
وی در ادامه از تشكیل كانون سراسری هنرمندان خبر و توضیح داد: پس از تشكیل كانون های صنفی متشكل از كانون های صنفی خانه های تئاتر، سینما، موسیقی و... مجموعه این كانون ها، كانون سراسری هنرمندان را می سازند كه در بر دارنده انجمن های صنفی سراسر كشور در رشته های مختلف است.
تلاشی كه پس از دو سال به نتیجه رسید
راد ابراز خرسندی كرد: پس از سال ها خوشبختانه این مورد به نتیجه رسید و قرار شد هنر بعنوان شغل رسما شناخته شود و امنیت شغلی، حقوق بیكاری و تشكل انجمن های صنفی سراسری به دنبال آن صورت گیرد.
وی در پاسخ به این پرسش كه آیا تغییر وزیر در این حوزه اثرگذار است؟ اظهار داشت: ما باید زودتر این كار را انجام دهیم. هم اكنون شكل حقوقی و قانونی خویش را دارد و باید زودتر اجرایی شود.
رئیس هیات مدیره خانه تئاتر در پاسخ به پرسشی دیگر كه در شیوه جدید خانه های تئاتر و سینما و... دیگر تشكل های هنری نیستند؟ خاطرنشان كرد: همه اینها به انجمن های صنفی تبدیل می شوند. ضمن اینكه ما ارتباط خویش را با وزرات ارشاد در زمینه هنری نگه خواهیم داشت چون كار ما فرهنگی هنری است و صرفا كار صنفی نیست.
راد درباره جایگاه صندوق اعتباری هنر در وضعیت جدید توضیح داد: جایگاه خویش را دارد و در ارتباط با ارشاد خواهد ماند. دنبال این هستیم تا ببینیم راهكارهای حقوقی در كدام یك از اینها بهتر و تسهیلاتش بیشتر است.
او درباره تغییر احتمالی آئین نامه های فعلی انجمن های خانه تئاتر هم اظهار داشت: طبیعتا تفاوت هایی خواهد نمود. كسانی می توانند عضو انجمن ها باشند كه شغل شان این باشد و از این راه زندگی كنند و انجمن ها باید این مورد را تایید كنند.
بازیگر نمایش های «رویاهای رام نشده» و «مرده های بی كفن و دفن» درباره احقاق حقوق مادی و معنوی آثاری كه توقیف می شوند، خاطرنشان كرد: از این پس همه چیز باید توسط صنف انجام بگیرد و قوانینش توسط خود صنف اجرایی شود. یعنی صنوف باید مسایل خویش را به عهده بگیرند.
ایرج راد در انتها اظهار داشت: دو سال طول كشید همه صنوف مختلف همت كردند و با تلاش و پشتكار و پیگیری دایم در كنار هم توانستند بنشینند و به دیدگاه های مشترك برسند كه برای همه قابل قبول باشد و این كار مهمی است.
این مطلب سام فیلم را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب