گفت و گو با دومین بدلکار ایرانی درباره ارشا اقدسی
به گزارش سام فیلم خراسان نوشت: شامگاه 13 مرداد ارشا اقدسی از دنیا رفت. بدلکاری که سال ها روی مرز مرگ و زندگی بندبازی کرده بود، قبل از این که به چهل سالگی برسد، زمانی که هنوز سرشار از انگیزه کار و پر از شور زندگی بود، در یکی از بدلکاری هایش در پروژه ای خارج از کشور گرفتار حادثه شد.
ارشا بااینکه به بیمارستان برده شد و یک هفته ای علائم حیاتی داشت اما شدت حادثه امید چندانی برای زنده ماندنش باقی نگذاشت. قبل از این هم بدلکاران دیگری زندگی شان سر صحنه بدلکاری اختتام یافته بود. انگار سرنوشت بدلکاران این است که در نهایت اختتام زندگی شان هم در متن عشق و علاقه شان و در راه حرفه شان رقم بخورد. بدلکاری، حرفه سخت و خطرناکی است که به کیفیت پروژه های سینمایی کمک بزرگی کرده اما آدم هایش کمتر دیده می شوند و مردم آشنایی زیادی با آن ندارند. در پرونده امروز در پی درگذشت ارشا اقدسی به زندگی نامه او می پردازیم، از جایگاه و پیشینه بدلکاری در سینما می گوییم و با چند نفر از بدلکاران جهان و سرنوشت شان بیشتر آشنا می شویم. مرگی به موازات زندگی ارشا اقدسی در مصاحبه ای درباره مرگ دلخواهش اظهار داشته بود: «من کوه انگیزه هستم بنا بر این دوست ندارم مرگم روی تخت بیمارستان باشد. دوست دارم مرگم موازی زندگی ام اتفاق بیفتد». همچنین هم شد و او حین کار کردن گرفتار حادثه شد. دست تقدیر به شکلی رقم خورد که حالا باید از ارشا اقدسی پسر خلاق و نترس ایرانی با عنوان مرحوم یاد نماییم. عنوانی که اصلا به او نمی آید. ارشا بخش زیادی از کودکی هایش را در باشگاه های ورزشی گذراند. ورزش آیکیدو را فراگرفت و در آن به درجه مربیگری رسید. در 23 سالگی، بورسیه تحصیل در رشته تربیت بدنی ایتالیا را گرفت. عازم بود که برخوردش با یک آگهی مسیر زندگی اش را عوض کرد. آن آگهی سرنوشت ساز، دوره های آموزش بدلکاری پیمان ابدی بود. ارشا تصمیم گرفت ایران بماند و بدلکار شود. او باید بدلکار می شد چون خودش گفته بود از ارتفاع، سرعت و تاریکی می ترسد و بدلکاری به جنگ این ترس ها رفتن بود. به خاطر استعداد زیادش به سرعت در کار بدلکاری پیشرفت کرد و بعنوان مربیگری کلاس های پیمان ابدی رسید. ارشا در پروژه های مختلف تلویزیونی و سینمایی کار جلوه های میدانی و بدلکاری را انجام داد. فیلم های ایرانی مانند گشت ارشاد، خط ویژه، رگ خواب، متروپل، راه آبی ابریشم و مجموعه هایی مانند ساخت ایران، عملیات 125، شوق پرواز، کارآگاهان و رالی ایرانی از هنرنمایی های وی بودند. اقدسی همین طور در چند پروژه خارجی هم حضور داشت. وی در فیلم «کونگ فو یوگا» با جکی چان هم بازی شد و بازی در کنار نیکلاس کیج در فیلم «مرگ روشنایی» را تجربه نمود. حضور در یکی از سری فیلم های جیمزباند سطح کاری او را نشان میدهد. حضور وی در برنامه خندوانه موجب شناخته شدن بیشترش برای مردم شد. اقدسی در ورزش های مختلفی مانند کاراته، اسب سواری، چتربازی و بانجی جامپینگ به فعالیت پرداخته بود. او بعنوان نخستین مربی بانجی جامپینگ ایران شناخته می شد. ارشا اقدسی سرانجام سر یک پروژه در بیروت گرفتار حادثه شد و از دنیا رفت. پیشینه بدلکاری در سینما صحنه ای معروف در تاریخ سینما وجود دارد که هارولد لوید، کمدین معروف از عقربه های ساعت یک برج آویزان است. صحنه ای که در زمان خودش میلیونها آدم را بر صندلی سینما میخکوب کرد. در چنین صحنه هایی احساس نیاز به بدلکاری که بجای بازیگر اصلی، جلوه های میدانی را اجرا کند، بوجود آمد. در ابتدا فیلم سازان به دنبال افرادی می رفتند که یا دیوانه سینما بودند یا امیدی برای ادامه زندگی نداشتند و از آنها کمک می گرفتند. آن موقع فیلم های اکشن چندان رایج نبود و به بدلکاری ها بیشتر در کمدی ها نیاز بود. با ظهور فیلم های وسترن، ستاره های ورزش گاوبازی و سوارکاری وارد عرصه سینما شدند و به بدلکاری و بازیگری پرداختند. دهه های 1950 و 60 به بعد زمان توسعه فناوری های مدرن بدلکاری مانند air rams، کیسه های هوا و آتش گلوله ها بود. فناوری هایی که تا امروز همچنان درحال تکامل و توسعه هستند. بدین سبب بدلکارانی ظهور کردند که به کمک ارتقای کیفی پروژه های سینمایی آمدند. این حرفه با رایج شدن جلوه های کامپیوتری تا حد زیادی تحت تاثیر قرار گرفت. اجرای برخی صحنه ها می توانست بسیار دشوار و گران باشد بدین سبب جلوه های کامپیوتری می توانستند این مسئله را حل کنند. البته بدلکاری به خاطر واقعی تر بودنش همچنان کاربرد خودش را دارد و هنوز هم در بزرگ ترین پروژه های سینمایی استفاده می شود. چگونه می توان بدلکار شد؟ خطر کردن، سرعت عمل و استقبال از هیجان، از لازمه های بدلکاری هستند. پس مردان و زنانی باید وارد این حرفه شوند که مشکلی با این موارد نداشته باشند. بدلکاری چیزی نیست که با مدرک به دست بیاید اما فعالیت در رشته هایی مانند پارکور، ورزش های رزمی، اتومبیلرانی، دوچرخه سواری، غواصی و صخره نوردی به یک فرد کمک خواهدنمود که بدلکار موفق تری شود. یک بدلکار باید با انجام تمرین ها و ورزش کردن، قدرت بدنی اش را بالا ببرد و بدنش انعطاف پذیری داشته باشد، از نظر قلبی و عروقی قدرتمند باشد و آمادگی روحی خوبی برای تصمیم گیری در لحظه داشته باشد. شرکت کردن در دوره های آموزش بدلکاری و کارآموزی پیش افرادی که در این حرفه اعتبار دارند به یک فرد تازه کار کمک می نماید که بر مهارت های خودش در این حوزه بیفزاید و بتواند به پروژه های سینمایی و تلویزیونی راه پیدا کند. بدلکاری مدیون مطالعات و کوشش های «ارشا» است/ دومین بدلکار ایرانی که بیش از 40 بار در فیلم های مختلف در کنار «اقدسی» برای چپ کردن خودرو حاضر بوده از این حرفه پرخطر می گوید «محسن خداپرست»، یکی از اعضای حرفه ای گروه بدلکاران 13 که «ارشا اقدسی» موسس آن بود، کمتر از دو هفته پیش برای آخرین بار با ارشا که در لبنان بود، صحبت کرده است. او که هنوز باورش نمی گردد ارشا در یک صحنه بدلکاری گرفتار سانحه شده و فوت کرده، در گفت و گو با ما درباره این حرفه و اقدسی، نکات کمتر شنیده شده ای را می گوید. در خور ذکر است که «خداپرست» در نخستین همایش رسمی بدلکاران ایران بعنوان دومین بدلکار مرد ایرانی، تندیس بهترین بدلکاران مرد ایران را دریافت کرده و در آثاری همچون «نگار»، «جرم»، «گلشیفته»، «به وقت شام»، «قهرمانان کوچک»، «امکان مینا»، «رخ دیوانه»، «شهرزاد»، «شهر موش ها 2»، «سلام بر فرشتگان» و «دختر شاه پریون» بعنوان بدلکار حضور داشته است. 12 سال است در این حرفه مشغولم از او درباره ورودش به این شغل می پرسم که می گوید: «به طور کلی، مردم با خطرات این کار آشنایی زیادی ندارند و تا زمانی که وارد این حرفه نشوند، نمی دانند که مشقت ها و سختی های زیادی دارد. بسیاری از متقاضیان بودند که وارد این رشته شدند، پس از تجربه این سختی ها، پا پس کشیدند ولی من پوستم کلفت تر بوده و الان حدودا 12 سال است که بصورت حرفه ای در این کار مانده ام. درباره ورودم به این شغل باید بگویم بصورت خیلی اتفاقی به این رشته علاقمند شدم. یک جست و جوی ساده در اینترنت کردم و با آقای اقدسی آشنا شدم. بدین سبب یک ایمیل به او زدم که خیلی سریع جواب داد و من را به باشگاهی که در آن تمرین می کردند، دعوت کرد. پس از اینکه چند وقت در تمرین هایشان شرکت کردم، تست های اولیه را دادم و از همان روز، در خدمت گروه بودم و هستم». بدلکار در زمان اجرا، استرس ندارد! از دومین بدلکار ایرانی درباره استرس این شغل می پرسم که می گوید: «هرکار و حرکت بدلکاری که مقرر است در یک فیلم اجرا شود، در مرحله پیش تولید، بارها و بارها با حضور اعضای گروه بدلکاری با جزئیاتش به دقت بررسی می شود. بدین سبب چون روی آن حرکت، بررسی های زیادی انجام می شود، یک جورایی برای بدلکار نرمال سازی می شود و می داند که دقیقا چطور باید مرحله به مرحله جلو برود تا کار به بهترین و بی خطرترین شکل ممکن صورت گیرد. بدین سبب در زمان اجرا، بطور معمول بدلکار استرس زیادی ندارد.» 2 هفته پیش با اقدسی صحبت کردم «آخرین بار که با آقای اقدسی صحبت کردم، حدودا دو هفته پیش بود. وی در لبنان و درحال کار روی همین خودرویی بود که برنامه داشت با آن چپ کند»، خداپرست با این مقدمه می افزاید: «من در این سال ها، نزدیک به 40 بار تجربه چپ کردن خودرو با ارشا را پشت سر گذراندم. بطور معمول من چنین خودروهایی را برای ارشا درست می کردم و در طول این مدت، حتی یک خراش روی بدن او نیفتاده بود. ارشا در ساخت چنین خودروهایی، گاردکشی اش، آماده سازی رمپ، اجرای چپ کردن و... بسیار مهارت داشت، نمی دانم چه بگویم دیگر. پیش از اینکه به لبنان برود، از من دعوت کرد که در این سفر همراهی اش کنم اما به خاطر مشغله کاری نتوانستم با او بروم. البته پیش از سفر به من نگفته بود که در بدلکاری اش، چپ کردن خودرو هم دارد وگرنه اساسا با او همکاری می کردم. این روزها فکر می کنم حضور من در آن جا ممکن بود که مانع آن حادثه تلخ شود.» ارشا خیلی مهربان بود اما در کار خیلی جدی خداپرست درباره خصوصیات اخلاقی اقدسی هم می گوید: «ارشا در کارش واقعا درجه یک بود. جزییات را مدام چک می کرد تا خطری، خودش و تیم را تهدید نکند. تمام مهارت هایی که در این رشته کسب شده، مدیون تحقیقات و مطالعاتی است که اقدسی در این سال ها داشته و ارتباطی که او با تیم های خارجی بدلکاری داشت. البته گروه های خارجی، اطلاعات زیادی به ما نمی دادند و ارشا برمبنای آنالیزی که از فیلم ها انجام می داد، با تکنیک های جدید آشنا می شد. من هنوز باورم نمی گردد که سر یک چپ کردن ساده، چنین اتفاقی برای ارشا بیفتد. ارشا در کار خیلی جدی و حرفه ای بود. این حرفه اصلا شوخی بردار نیست، اما خارج از کار، فوق العاده مهربان و با تمام اعضای گروه رفیق بود. خط قرمزش هم در کار این بود که هیچ کدام از ما نباید یک اشتباه را دو بار تکرار می کردیم.» استقبال کنندگان از خطر/ درباره مشهورترین بدلکاران جهان که سرنوشت تلخی داشته اند افراد زیادی از دوره سینمای صامت تا سینمای غرق در تکنولوژی امروز به بدلکاری پرداخته اند که گرفتار حادثه شدند. در ادامه بخش های از زندگی برخی از آنها را مرور می نماییم. آرت شول/ سقوط هواپیما و غرق شدن در اقیانوس آرام هر فیلم شاهکار، احیانا جنبه تاریک خودش را هم دارد. فیلم «تاپ گان» یکی از دوست داشتنی ترین فیلم های دهه 80 است اما تعداد کمی از مردم می دانند که یک بدلکار بزرگ هنگام تیراندازی سر صحنه فیلم جانش را از دست داده است؛ آرت شول، خلبان و بدلکار آمریکایی در فیلم های مختلف هالیوودی بدلکاری کرده بود. او سال 1985 سر فیلم برداری فیلم کلاسیک «تاپ گان» با بازی تام کروز بر اثر یک سانحه هواپیما جانش را از دست داد. «شول» درحال چرخش وارونه در یک هواپیمای کوچک مجهز به دوربین بود که این هواپیما به اقیانوس آرام سقوط کرد. او لحظاتی قبل از مرگش در پیامی از درون کابین اظهار داشته بود: «من یک مشکل دارم، من یک مشکل جدی دارم». جسد و هواپیمای این بدلکار ۵۳ ساله هیچگاه پیدا نشد. دار رابینسون/ برخورد با صخره ۲۶ مارس ۱۹۴۷ در لس آنجلس به دنیا آمد و در ۱۳ سالگی بود که بواسطه مهارتش در استفاده از ترامپولین، عکس اش روی مجله لایف رفت. یکی از شاهکارهای بدلکاری دار رابینسون، سکانس پایانی فیلم «پاپیون» و لحظه ای است که شخصیت استیو مک کویین خودش را از جزیره شیطان به پایین پرتاب می کند. رابینسون در این صحنه بجای مک کویین از صخره ای به ارتفاع ۳۰ متر پایین پرید و یکی از تماشایی ترین لحظات بدلکاری تاریخ سینما را رقم زد. رانندگی در لبه دره گرند کنیون و سقوط به همراه چترنجات یکی دیگر از کارهای خارق العاده بدلکاری رابینسون است. معروف بود که بدلکاری های رابینسون همیشه با دقت برنامه ریزی می شدند بطوریکه در طول ۱۳ سال فعالیت بدلکاری اش هیچ گاه حتی یک استخوان از بدنش لطمه ندید. با این وجود ۲۱ نوامبر ۱۹۸۶ در صحنه فیلم «رمز و راز میلیون دلاری» در حادثه موتورسیکلت و برخورد با یک صخره کشته شد. ای جی باکوناس/ سقوط از طبقه 22 و باز نشدن چترنجات فردی که مصمم بود با سقوط از طبقه ۲۲ ساختمانی در فیلم «استیل» در سال ۱۹۷۹ که در آن نقش بدل «جورج کندی» را بازی می کرد، رکورد ثبت شده توسط «دار رابینسون» را از آن خود کند. باکوناس قبل از این در فیلم هایی مانند «جنگجوها» به کارگردانی والتر هیل حضورهای موفقی داشت. او سر صحنه فیلم «استیل» در اجرای پرش خودش البته موفق عمل کرد اما در هنگام فرود، کیسه هوای زیر او پاره و موجب مصدومیت شدیدش شد. باکوناس به بیمارستان منتقل شد اما بر اثر شدت جراحات روز بعد در ۲۷ سالگی از دنیا رفت. پیمان ابدی/ قهرمان شیرجه و بدلکار جهانی پیمان ابدی زاده سال ۱۳۵۱ در یوسف آباد تهران به دنیا آمد. در شش سالگی به ورزش اسکی پرداخت و در ۱۲ سالگی برای ادامه تحصیل به آلمان سفر کرد. ابدی، طراح و کارگردان صحنه های اکشن بود. رشته تخصصی ورزشی او شیرجه بود که مدال های بسیاری گرفته بود و به خاطر شیرجه بی همتایش در فرانکفورت، موفق به ثبت نام خود در رکوردهای گینس شد. او عضو تیم Action concept یکی از چهار تیم برتر اکشن جهان بود و با طراحی و اجرای صحنه های اکشن در پروژه های پُرآوازه ای مانند هشدار برای کبرا ۱۱، پلیس های موتورسوار، ۱۰۰ درجه، دلقک و فرشتگان وحشی مهارت های علمی و فنی خودرا به نمایش گذاشت. او سرانجام در عصر روز چهارشنبه ۱۶ اردیبهشت ۱۳۸۸ بعد از تجربه های بدلکاری بسیار در سینمای ایران، در حین اجرای یک صحنه اکشن، در تله فیلم چشم های نامحسوس، جان خودرا از دست داد. 2323
منبع: samfilm.ir
این مطلب سام فیلم را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب