هشدار و حسرت بزرگ هنرمندان در سالروز تولد تئاتر شهر
برخی از هنرمندان تئاتر همزمان با سالروز تولد تئاتر شهر، هم دریغ و حسرت خودرا از وضعیت دردناک این مجموعه بیان نمودند و هم هشدار بزرگ خودرا بابت رسیدگی هر چه سریع تر به آن عنوان کردند.
به گزارش سام فیلم به نقل از ایسنا، هشتم بهمن ماه سالروز راه اندازی مجموعه تئاتر شهر است. ساختمانی که نه فقط برای اهالی تئاتر جایگاه مهمی دارد بلکه به علت معماری منحصر به فرد خود که آنرا به ساختمانی یگانه تبدیل نموده، یکی از نمادهای مهم شهر تهران به شمار می آید. اما این ساختمان که در لیست میراث ملی و فرهنگی هم به ثبت رسیده، در سالیان عمر خود با ناملایمات بسیار رو به رو شده است. به شکلی که امروزه قسمتی از هنرمندان و فرهنگ دوستان کشور باور دارند بی اعتنایی به این مجموعه، نمی تواند غیرعمد باشد.
ایسنا به انگیزه سالروز تولد تئاتر شهر با سه تن از هنرمندان تئاتر که در ایام پرفروغ تئاتر شهر در این بنا فعالیت داشته اند، به گفتگو نشسته و دغدغه های آنان را بابت وضعیت غم انگیز تئاتر شهر جویا شده است.
همه شهرهای مهم دنیا به «تئاتر شهر» خود می نازند
رضا کیانیان که از قبل از انقلاب تا به امروز با بازی در قسمتی از آثار درخشان تئاتر شهر در سالن های مختلف این مجموعه روی صحنه رفته، از ناملایماتی سخن می گوید که در طول سالیان متمادی بر تئاتر شهر رفته است.
او معتقد می باشد اگر تاریخ نگاری تاریخچه ای درباره تئاتر شهر بنویسد، معلوم می شود در طول این همه سال چه بلاهایی که بر سر این مجموعه آمده است!
کیانیان به ایسنا می گوید: قاعدتا «تئاتر شهر » در هر شهری، پیشانی فرهنگی آن شهر به حساب می آید و این چنین است که همه شهرهای مهم دنیا به «تئاتر شهر» خود می نازند. از طرفی همه می دانیم که سینما فرزند تئاتر است و تمام مکاتب مهم از تئاتر به سینما رفته اند. بدین سبب اهمیت تئاتر و «تئاتر شهر» هر شهری کاملا مشخص است.
این بازیگر در ادامه ماجرایی منسوب به پیتر بروک، کارگردان سرشناس تئاتر جهان نقل می کند.
کیانیان هرچند درباره درستی این داستان تردید دارد ولی این را می داند که چنین ماجرایی حتی اگر هم صحت نداشته باشد ولی نشان گر اهمیتی است که «تئاتر شهر» در هر شهری دارد.
او این داستان را این چنین تشریح می کند: گفته می شود پیتر بروک که برای اجراهایش بازیگرانی از کشورهای مختلف دعوت می کرد، برای اجرای یکی از نمایش هایش به دنبال چند بازیگر ایرانی، به ایران سفر می کند. بروک از یک راننده تاکسی می خواهد که او را از هتل محل اقامتش به تئاتر شهر برساند ولی وقتی متوجه می شود آن راننده، نشانی تئاتر شهر را نمی داند، می گوید مرا برگردان! شهری که راننده تاکسی اش «تئاتر شهر» آنرا نداند، تئاتر ندارد!
کیانیان در ادامه از ناملایماتی می گوید که تئاتر شهر در دوره های مختلف فعالیت خود با آن رو به رو شده است: تئاتر شهر ما هر روز مورد یک نامهربانی قرار گرفته است. بازسازی آن به بی سلیقه ترین شکلی رخ داده، به بهانه تزیینات تازه، تزیینات قدیمی آنرا از بین بردند، دور تا دور آن محل تجمع معتادان و بی خانمان ها شده. حالا هم که ضلع شمال و غرب آن پر از دستفروش شده که گاهی آنچنان کثیف و شلوغ هستند که فضایی به وجود آورده که به همه چیز شبیه است به جز «تئاتر شهر».
همه جور نمایشی در تئاترشهر اجرا می شود
کیانیان از ناامنی های دور و بر تئاتر شهر برای خانواده ها هم متاسف است: شما بگویید یک خانواده در ساعات پایانی شب پس از دیدن یک نمایش، موقع خروج از تئاتر شهر، چه امنیتی دارد؟!
او تحصن هنرمندان تئاتر را در اعتراض به ساخت ایستگاه مترو در دهه هشتاد یادآوری می کند: آن زمان اعتراض کردیم که در کنار تئاتر شهر ایستگاه مترو ساخته نشود. ظاهرا اعتراض ما را پذیرفتند ولی در نهایت کار خودرا کردند. یعنی تئاتر شهر هیچ اهمیتی ندارد!
کیانیان از تصاحب پارکینگ تئاتر شهر بعنوان دیگر نامهربانی که بر این مجموعه روا داشته شده هم یاد می کند: زمانی که محمود احمدی نژاد شهردار تهران بود، پارکینگ تئاتر شهر را به بهانه ساخت مسجد تصرف کردند و بعد دیدیم در دوره شهرداری قالیباف، بجای آن پارکینگ مجتمعی فرهنگی ساختند، مکانی که بی استفاده مانده است و فقط در این بین پارکینگ تئاتر شهر از بین رفت!
این بازیگر از کوشش های شورای شهر قبلی برای سر و سامان دادن به وضعیت پیرامونی تئاتر شهر هم می گوید: شورای شهر پیشین کوشش کرد اطراف تئاتر شهر را پاکسازی و دستفروشان را از دور و بر آن دور کند ولی عمرش قد نداد که این کار را به انجام برساند در صورتیکه در همان تحقیقاتی که در آن مقطع انجام شد، معلوم شد کل پارک دانشجو جزو محدوده تئاتر شهر است و اگر به این مجوعه باز گردانده شود، می توان فضای آن پارک را هم که گرفتار انواع فسق و فجور است، از وضعیت اسف انگیز فعلی نجات داد.
کیانیان در ادامه سری هم به داخل تئاتر شهر می زند و از آثاری سخن می گوید که در این چند ساله در این مجموعه روی صحنه رفته اند، مجموعه ای که زمانی کار کردن در آن نهایت آرزوی هر هنرمند تئاتری بود: اگر به اجراهای تئاتر شهر نگاهی بیندازید، خواهید دید که همه جور نمایشی در آن به صحنه می رود در حالی که انتظار می رود این مجموعه، محل کار هنرمندان شاخص و آثار درجه یک باشد نه این که مانند یک تئاتر کوچک خصوصی همه جور کاری در آن اجرا شود. متاسفانه نه فقط فضای بیرونی تئاتر شهر بلکه فرهنگ درونی آن هم از بین رفته و حالا ساختمانی ترک خورده برایمان باقی مانده که ممکنست هر دم ترک هایش بیشتر هم بشود.
کیانیان با همه اینها نومید نیست و معتقد می باشد هنوز هم فرصت داریم تا تئاتر شهر را به جایگاه و هویت اصلی خود بازگردانیم تا بار دیگر پیشانی فرهنگی شهر ما شود.
کدام مسئول می تواند تئاتر شهر دیگری بسازد؟!
کورش نریمانی که نمایش های موفقی همچون «شب های آوینیون»، «والس مرده شوران و «دن کاملیو» را در مجموعه تئاتر شهر اجرا کرده است، درحالیکه مدام از وضعیت دردناک تئاتر شهر ابراز تاسف می کند، باور دارد که با اجرای چند نمایش با کیفیت می توان رونق گذشته را به تئاتر شهر بازگرداند تا این مجموعه بار دیگر شاهد رفت و آمد و استقبال تماشاگران باشد.
او از موضوعی دیگر سخن می گوید؛ این که وضعیت تئاتر شهر به حال و هوای هنرمندان و اوضاع و احوال کلی تئاتر بسیار وابسته است: «هر زمان که در تئاتر گشایشی رخ داده و فعالان تئاتری در آرامش و رفاهی نسبی- چونکه آرامش کامل هیچ گاه اتفاق نمی افتد - فعالیت نموده اند، تئاتر شهر هم حال و روز بهتری داشته است.
نریمانی اما دغدغه مهم ترش بنای مجموعه تئاتر شهر است: «ساختمان این مجموعه هم از نظر معماری منحصر به فردش و هم پیشینه و وجهه فرهنگی خود باید بسیار بیش از این مورد توجه قرار می گرفت چونکه یکی از مهم ترین نمادهای فرهنگی و ملی ماست که باید حفظ می شد وگرنه در آینده ای نه چندان دور گرفتار استهلاک و فرسودگی می شود.
او معتقد می باشد بلای اصلی که تئاتر شهر را تهدید می کند، سهل انگاری درباره مراقبت از بنای این مجموعه است و حل این مساله در حیطه اختیارات هنرمندان تئاتر نیست.
نریمانی دوره شهرداری محمود احمدی نژاد را سرآغاز دوران بی توجهی به تئاتر شهر می داند: «از همان زمان سنگ بنای بی مهری به تئاتر شهر گذاشته شد و به بهانه ساخت مسجد، پارکینگ این مجموعه تصرف شد. وقتی اسم ساخت مکانی مقدس مانند مسجد می آید، افراد نمی توانند ادعایی داشته باشند در حالی که همان زمان هم همه می دانستند در مجاورت تئاتر شهر مسجدی ساخته نخواهد شد بلکه متجمعی تجاری سردر می آورد و نتیجه اش هم همین ساختمان بدریخت و بی هویت است که نه مسجد است و نه مکان هنری پر رونقی.
مسئولان بابت تئاتر شهر به مردم پاسخگو باشند
نریمانی ابراز تاسف می کند: هر جای دنیا ساختمانی مانند تئاتر شهر داشتند، دور و برش را خلوت می کردند تا این بنا بیشتر به چشم بیاید و مدام به امکانات و تزییناتش اضافه می کردند تا همیشه به روزتر و چشم نوازتر باشد ولی ما مدام این مجموعه را به بهانه های مختلف خفه کرده ایم در حالی که این بنای تاریخی و هنری، تکرار شدنی نیست. کدام یک از مسئولان شهری یا دولتی یا نمایندگان مجلس انگیزه و توان ساخت مجموعه دیگری نظیر تئاتر شهر را داشته اند؟! بدین سبب باید از آنچه داریم، مراقبت نماییم نه این که در جهت نابودی اش بکوشیم.
او از بازار مکاره ای سخن می گوید که دور و بر تئاتر شهر راه افتاده است: شاید برخی از این دستفروشان و کسانی که انواع خوراکی ها را می فروشند از روی ناچاری جلوی تئاتر شهر بساط کرده باشند ولی می بینیم پیرامون این مجموعه را به چه روزی انداخته اند! یعنی در تمام این سال ها گذر شهرداران تهران یا دیگر مسئولان به چهارراه ولیعصر نیفتاده که حال و روز تئاتر شهر را ببینند؟! در این دوره هم که بعید به نظر می آید کسی در شهرداری دغدغه ای برای این بنا داشته باشد.
این کارگردان تاکید دارد هر مسئولی که می خواهد نامی نیک از خود بر جای بگذارد، فکری به حال این ساختمان زیبا و یگانه بکند که این چنین زار و نزار رها شده است.
نریمانی در ادامه حقی را یادآوری می کند که ملت از مسئولان مطالبه دارد: «مسئولان ما فراموش می کنند مجموعه تئاتر شهر یک بنای ملی و فرهنگی است و باید در مقابل حفظ و نگهداری از آن به ملت پاسخگو باشند.»
او که در جای جای سخنان خود دریغ و حسرتش را از وضعیت دردناک مجموعه تئاتر شهر بیان می کند، ادامه می دهد: درست است که تئاتر شهر روزگاری محل اجرای بهترین آثار نمایشی ما بوده، درست است که این مجموعه در سالهای دورتر کعبه آمال و پاتوق هنرمندان و تماشاگران تئاتر بوده است، اینها همه بجای خود، بحث اصلی ما در این مقطع، نگهداری از این بناست که نه فقط برای جامعه تئاتری بلکه برای هر کسی که دغدغه میراث ملی و فرهنگی را دارد، مهمست و پرسش اصلی این است که چگونه می توانیم توجه مسئولان کشور را به اهمیت این میراث باارزش جلب کنیم؟!
فقط نامهربانی نکردند، بلکه تئاتر شهر را خراب کردند
کافی است عکس اماکن فرهنگی را در گذشته و امروز مقایسه نماییم. به وضوح دیده می شود که مسئولان فرهنگی و شهری ما چقدر نسبت به این اماکن نامهربان بوده اند یا مخرب عمل کرده اند که در مورد تئاتر شهر باید گفت کار از نامهربانی گذشته و به شدت مخرب عمل کرده اند. بدین سبب طبیعی است که فکر نماییم تعمدی برای نابود کردن این بناها وجود دارد.
او با ابراز تاسف از این که خیلی از مسئولان، شایستگی مقام های خودرا ندارند، اضافه می کند: نمایندگان مجلس هم با آنکه نمایندگان ملت هستند ولی نه دغدغه رسیدگی به بنایی مانند تئاتر شهر را دارند و نه توانمندی و شهامت آنرا دارند که اجازه سوءاستفاده از این مکان ها را ندهند که اگر چنین بود، این ساختمان بدریخت هیچ گاه بجای پارکینگ تئاتر شهر ساخته نمی شد. بدین سبب خیلی طبیعی است که فکر نماییم خیلی از مسئولان شهری، نمایندگان مجلس و مسئولان دولتی از خودشان سلب مسئولیت کرده اند.
نریمانی سپس مثالی می زند: مجلس شورای اسلامی هم در مرکز شهر قرار گرفته که محل رفت و آمد خیلی از مردم است. آیا نمایندگان مجلس اجازه می دهند فقط یک روز اطراف مجلس، وضعیتی شبیه تئاتر شهر پیدا کند؟!بنابراین طبیعی است که فکر نماییم آنان دغدغه فرهنگ و هنر را ندارند که اگر داشتند، در حفظ مکان هایی مانند تئاتر شهر می کوشیدند.
او تاکید می کند: به هر حال تئاتر شهر چه نمایندگان مجلس، مسئولان دولت و مسئولان شهری بخواهند و چه نخواهند، از نظر پیشینه فرهنگی، تاریخی و چشم نوازی، بنایی است یگانه و خار چشم کسانی است که نمی توانند نظیر آنرا بسازند و هر چه تلاش کنند نگاه هنرمندان را از این ساختمان دور کنند، نمی توانند موفق شوند.
نریمانی هرچند در این سال ها در سالن های دیگری به جز تئاتر شهر هم نمایش اجرا کرده است ولی همچنان دوستدار اجرا در این مجموعه است و سخنان خودرا اینگونه به انتها می برد: از خدا می خواهم که باز هم نمایش هایم در این مجموعه اجرا بشوند که همیشه دوست داشتنی است حتی اگر تئاتر در آن اجرا نشود ولی آنچه در اطرافش می گذرد، واقعا غم انگیز است.
بی اعتنایی به تئاتر شهر تعمدی است
افسانه ماهیان که قبل تر بعنوان بازیگر و حالا بعنوان کارگردان در تئاتر شهر فعالیت داشته، او معتقد می باشد در سالهای اخیر نه فقط تئاتر شهر که دیگر مکان های فرهنگی ارزشمندمان هم از نظر فیزیکی و هم از نظر هویتی و معنوی گرفتار لطمه شده اند.
این کارگردان از بی توجهی مدیران به اماکن فرهنگی متاسف است و تاکید دارد که مجموعه تئاتر شهر فقط به علت معماری خاصش اهمیت ندارد بلکه این مکان مهم ترین مجموعه نمایشی کشور و نماد تئاتر ماست که نمی توان بر پیشینه اش خط بطلان کشید اما متاسفانه سال به سال عاری از هویت شده است و این مساله ناشی از سیاست گذاری های نادرست فرهنگی و معضل مدیریتی است.
ماهیان که معتقد می باشد بی اعتمایی به تئاتر شهر نمی تواند غیرعمدی باشد، در این حوزه توضیح می دهد: گویی می خواهند تئاتر شهر مدام کوچک تر شود. وقتی به این مجموعه اهمیتی داده نمی گردد، طبیعی است که فکر نماییم این کم توجهی تعمدی است.
جسد سه موش را در پشت صحنه پیدا کردیم
او سپس لطمه هایی را که تئاتر شهر در طول سالیان متمادی متحمل شده یادآوری می کند: چرا بازسازی این مجموعه این همه زمان برد؟ چرا این مجموعه در بازسازی خود این چنین لطمه خورد. چرا هویت آنرا اینگونه عوض کرده اند. روزگاری آرزوی همه هنرمندان تئاتر، اجرا در تئاتر شهر بود ولی حالا این خاصیت از آن گرفته شده و تئاتر شهر با سالن های خصوصی تازه تاسیس تفاوتی ندارد. مگر چند مجموعه مانند تئاتر شهر داریم که این چنین با آن رفتار می شود.
این کارگردان که همچنان علاقه دارد نمایش هایش را در تئاتر شهر اجرا کند، می گوید: تئاتر شهر هنوز برایم در اولویت است اما دو سال پیش وقتی برای اجرای نمایش «بچه» به تالار چهارسو رفتیم، با پشت صحنه ای فاجعه بار رو به رو شدیم؛ از کلید پریزهایی که جدا شده بود تا اتاق پشت صحنه که گروه ما خودش آنرا رنگ آمیزی کرد. مدیر مجموعه گفتند رسیدگی به این وضعیت در برنامه ریزی ما بوده ولی این سالن مانند مسافرخانه های بین راهی رها شده بود. بنابراین است که معتقدم این کم اعتنایی به مفهوم تعمدی بودن است.
ماهیان در عین حال از همراهی های کادر فنی و دیگر کارکنان مجموعه تئاتر شهر تقدیر می نماید و ادامه می دهد: جسد سه موش را در پشت صحنه تالار چهارسو پیدا کردیم و این نشان داده است که به وضعیت تئاتر شهر سرکشی نمی گردد. در حالی که با یک سطل رنگ و تهیه چند پریز که هیچ یک هزینه بالایی هم ندارد، می شد سر و شکل پشت صحنه یکی از ماندگارترین سالن های تئاتر این کشور را مرتب کرد.
او با ابراز تاسف از این که مسئولیت فردی خودرا به درستی انجام نمی دهیم، اضافه می کند: فقط در حرف می گوییم تئاتر شهر ولی منتظر چه هستیم، انجام بعضی کارها نه وقت زیادی می خواهد نه انرژی بالایی و نه هزینه آنچنانی.
با دیدن پشت صحنه جگرم سوخت
این کارگردان ابراز تاسف می کند: با دیدن وضعیت غم انگیز پشت صحنه تالار چهارسو جگرم سوخت بنابراین گروه ما تصمیم گرفت در حد توان خود این وضعیت را سر و سامانی بدهد. اگر در کلام از دلسوزی برای تئاتر شهر می گوییم، این دلسوزی باید نتیجه عملی هم داشته باشد. اما انجام این کارها در یک فرآیند اداری بوروکراتیک کارمندی قرار گرفته و این وضعیت دوره به دوره بدتر شده است. حالا هم اگر مدیران فرهنگی به داد تئاتر شهر نرسند، این مجموعه از دست می رود.
او تاکید می کند: تولد تئاتر شهر فقط به مفهوم تولد یک بنای زیبای دایره ای شکل نیست که تزیینات زیبایی دارد. بلکه این مجموعه از درون دارد می پوسد.
ماهیان که با نمایش های مختلف به کشورهای مختلف سفر کرده است، یادآوری می کند: در یکی از همین سفرها نمایش «هم هوایی» را در یکی از مراکز مهم تئاتری پاریس اجرا کردیم. این مرکز در شلوغ ترین نقطه پاریس قرار داشت، جایی شبیه چهارراه ولیعصر خودمان اما آن تئاتر مانند یک الماس در بین آن همه شلوغی می درخشید. در پاریس هم دستفروش و کارتن خواب و... بودند اما اجازه نداده بودند حضور آنها هویت تئاترشان را خدشه دار کند.
ماهیان ابراز تاسف می کند: همیشه بعنوان یک تئاتری از وضعیت تئاتر شهر افسوس خورده و کوشیده ام در حد توان خود کاری کنم. همیشه هم ترجیحم اجرای نمایش در تئاتر شهر یا ایرانشهر بوده است، مکان هایی که هویت فرهنگی شان تعریف شده است.
او تاکید می کند: تولد تئاترشهر هیچ معنایی ندارد تا وقتی که مدیریت آن نسبت به تمام عناصر این مجموعه احساس مسئولیت نکند. هویت تئاتر شهر یعنی گروههای خوب تئاتری، نمایش های باکیفتی در این مجموعه اجرا کنند. کسانی که پیش تر در آن کار می کردند، حضور در تئاترشهر برایشان غنیمت بود ولی الان برای گروه ها فرقی نمی کند که در تئاترشهر اجرا داشته باشند یا سالنی دیگر.
هشداری بزرگ همزمان با تولد تئاتر شهر
ماهیان در ادامه تولد تئاتر شهر را فرصتی می داند برای یک هشدار بزرگ به مدیران و خطاب به آنان می گوید: می خواهید با این مجموعه چه کنید؟! آیا می خواهید هویت فرهنگی آنرا بازگردانید؟! چه برنامه ای دارید تا این بنا که در ظاهر استوار است از درون هم استوار بماند؟ البته که این کار فقط از مدیران فرهنگی بر نمی آید و نیازمند همراهی مسئولان گوناگونی است.
او که خودش هم متولد هشتم بهمن ماه است، همزمانی تولدش را با تولد مجموعه تئاتر شهر خوشحال کننده و در عین حال غم انگیز می داند و می گوید: این تقارن همیشه برایم با احساسات متناقضی همراه است؛ شادی و در عین حال اندوه بابت وضعیت تئاتر شهر. حالا هم امید دارم که این سخنان درمیان مسئولان گوش شنوایی پیدا کند و مدیر فعل تئاتر شهر هم دلسوزانه تر از پیش به این بنا رسیدگی کند. فراموش نکنیم همه چیز فقط فیزیکی نیست بلکه به فکر هویت معنوی این ساختمان هم باشیم. آرزو دارم نمایش بعدی ام را در تئاتر شهر اجرا کنم.
این مطلب سام فیلم را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب