پنجشنبه های مستند در مهر؛
دوربین های خاموش به یک خلا بزرگ می پردازد ضعف سیاست رسانه ای در جنگ
سام فیلم: روح اله زندی فرد تهیه کننده فیلم مستند دوربین های خاموش، بیان کرد که در این اثر ضعف سیاست رسانه ای در جنگ تحمیلی 12 روزه عنوان شد که خلأ بزرگ روایت ما بود.
روح اله زندی فرد تهیه کننده فیلم مستند «دوربین های خاموش» که در قسمت «ایران» نوزدهمین جشنواره بین المللی «سینماحقیقت» حضور داشت، در گفتگو با گزارشگر مهر با اشاره به چگونگی ایجاد این اثر، توضیح داد: تولد این فیلم مستند از یک خلأ بزرگ در سیاست رسانه ای کشور در جریان «جنگ ۱۲ روزه» ناشی شد؛ خلأیی که سبب شکست روایت رسمی ایران در مقابل رسانه های خارجی شد.
وی اظهار داشت: مبنای ایجاد مستند «دوربین های خاموش»، نبودِ تبیین سیاست رسانه ای در جنگ تحمیلی ۱۲ روزه بود. ما پیشتر سعی کردیم فعالیت مستندسازها را در قالب گزارش های مکتوب در رسانه ها منعکس نماییم اما به بازخورد مطلوب نرسیدیم. خروجی آن کار آن قدر کم اثر بود که تصمیم گرفتیم یک فیلم مستند بسازیم و با حمایت مدیرعامل خبرگزاری برنا، گام اول را برداشتیم. حقیقت این است که اگر حمایت یاسر صادقی نبود، این فیلم مستند اصلاً شکل نمی گرفت.
نگاه امنیتی به اصحاب رسانه در جنگ ۱۲ روزه
زندی فرد در ادامه به فضای امنیتی حاکم بر رسانه ها در آن دوران اشاره و خاطرنشان کرد: در جنگ تحمیلی ۱۲ روزه، همواره نگاه دستگاههای امنیتی نسبت به خبرنگاران، عکاسان و مستندسازان، نگاه مناسبی نبود. حتی در آن مقطع، این نگاه نامناسب به شکلی شبه جاسوسی تعبیر شد؛ یعنی آنهایی که در خط مقدم با خطر مواجه بودند، به جای حمایت، با سوء ظن مواجه شدند. این فعال رسانه ای با انتقاد از ضعف برد رسانه ای داخلی اظهار داشت: ما رسانه هایی داریم با بودجه های کلان، اما چون سیاست رسانه ای مناسبی نداریم، هیچ برد مؤثری نداریم. فقط بلدیم در رابطه با سوژه های داخلی سروصدا نماییم، بدون این که در حوزه جهانی دیده شویم. در حالیکه مستندسازهای ما در کف میدان بودند، رسانه های خارجی مثل بی بی سی، ایران اینترنشنال و دیگر شبکه ها روایت جنگ را از تهران منتشر نمودند و اثرگذار شدند؛ در حقیقت ما در جنگ داستانها باختیم.
«دوربین های خاموش»؛ بازتاب رنج مستندسازان است
وی تاکید کرد: این فیلم مستند را می توان پشت صحنه رنج مستندسازان در جنگ تحمیلی ۱۲ روزه دانست؛ هنرمندانی که با وجود خطر، در نبود سازوکار رسمی، تلاش کردند حقیقت را ثبت کنند. متاسفانه در کشور ما هیچ پروتکلی برای فعالیت رسانه ای در وضعیت بحرانی مثل جنگ وجود ندارد. در حالیکه حتی مجموعه کوچکی مثل حزب الله لبنان دارای پروتکل رسانه ای منسجم و دقیق است، ما در ایران حتی تلاش نکردیم از این تجربه ها الگوبرداری نکرده ایم. تهیه کننده مستند «دوربین های خاموش» در ادامه به تجربه های گذشته اشاره نمود و اظهار داشت: از زمان حمله داعش به سوریه و عراق، مستندسازان داخلی آثار بسیاری تولید کردند اما اگر این مستندها را کنار هم بگذاریم، متوجه می شویم که هیچ برنامه و سیاست رسانه ای منسجمی وجود ندارد. ما همیشه غافلگیر می شویم و نمی دانیم در موقعیت بحران رسانه ای چه باید بکنیم. حتی تصور نمی کردیم حمله مستقیمی به تهران رخ دهد، با آنکه احتمال حمله به ایران را می دادیم بدین سبب در جنگ رسانه ای هم غافلگیر شدیم و تا پایان غافلگیر ماندیم.
لزوم تدوین پروتکل رسانه ای در بحران ها و جنگ
زندی فرد بیان کرد: اگر روزی باردیگر چنین بحرانی پیش بیاید، باید پروتکلی مشخص برای تولید و انتشار محتوا وجود داشته باشد؛ یعنی لااقل ۱۰ نفر آدم مورد اعتماد یا گروههای مجوزدار باشند که بدانند چطور باید روایت درست را ثبت کنند. تا این اتفاق نیفتد، ما همچنان در جنگ داستانها شکست می خوریم؛ نه قدرت تولید داریم، نه قدرت گفتمان سازی و فقط در حالت ادعای پیروزی باقی می مانیم. وی به رسانه ملی هم انتقاد وارد کرد و توضیح داد: یکی از اشکالات اصلی رسانه ملی در جنگ تحمیلی ۱۲ روزه، نبود تبیین سیاست رسانه ای است. شاهد عینی این مساله عملکرد تلویزیون در همان ساعات نخست بود؛ زمانی که رسانه های خارجی خبر شهادت ۱۷ فرمانده ایرانی را دقیق و تصویری منتشر نمودند اما رسانه ملی هنوز این جمله را زیرنویس می کرد که «شنیده ها از آن حکایت می کند که...»؛ این واقعاً دردناک بود. تلویزیون ۲۴ ساعته پای کار بود، ولی خروجی اش روایتی نیمه کاره باقی ماند. زندی فرد در آخر اظهار داشت: مستند «دوربین های خاموش» شاید نتواند تغییری در رفتار مدیریتی کنونی به وجود بیاورد، چون نقد از بیرون در این فضا پذیرفته نمی شود اما می تواند تلنگری جدی باشد برای بازبینی در سیاست رسانه ای بحران ها. ما باید یاد بگیریم چطور روایت بسازیم، نه این که فقط مصرف کننده روایت دیگران باشیم.
منبع: سام فیلم
این مطلب سام فیلم را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
کامنتهای بینندگان سام فیلم در مورد این مطلب